Steeds later zwanger

“Een slimme meid begint op tijd”

In de spreekkamer komen steeds meer paren en vrouwen van 35 plus merkt fertiliteitsarts Grada van Dool. En die stellen realiseren zich vaak niet dat vruchtbaarheid leeftijdsafhankelijk is. “Vanaf je 35^e neemt de vruchtbaarheid van een vrouw af en bij de man vanaf 45 jaar”, legt Grada uit. “Mijn collega-artsen en ik vroegen ons af waarom die onwetendheid er is. We hadden het gevoel dat er meer educatie moet komen.”

Hoe komt het eigenlijk dat steeds meer zogenoemde wensouders hun kinderwens uitstellen? Grada: “Vaak omdat er geen geschikte woonruimte is, de carrière voorrang krijgt of er nog een wereldreis gemaakt moet worden. Een kind kan altijd nog, lijkt de gedachte. Maar op den duur gaat je leeftijd echt parten spelen. Vaak denkt men: er is altijd nog IVF die dit voor mij gaat oplossen, wat helaas in de praktijk niet het geval is.”

Wanneer is volgens de fertiliteitsarts dan een goed moment om aan kinderen te beginnen? “Een bekende slogan is natuurlijk een slimme meid begint op tijd, maar er zit ook een maatschappelijk idee achter. Als wij een patiënt krijgen van 21 jaar denken we vaak: och jee, wat jong. Maar aan de andere kant ze begint wel op tijd. Net zoals docenten gek opkijken als een studente op haar 22e zwanger is, maar haar opleiding nog niet heeft afgemaakt. Het wordt voor vrouwen tegenwoordig ook lastig om echt op tijd te beginnen. Dus het is ook vrij logisch dat vrouwen hun kinderwens tegenwoordig uitstellen.

Daarnaast begrijp ik volkomen dat je eerst financieel alles op een rijtje wilt hebben en bijvoorbeeld een geschikte woonruimte wilt vinden. En na een simpel rekensommetje zit je dan al snel na je 35^e, dus wat dat betreft zijn het logische ontwikkelingen. Maar helaas niet bevorderlijk voor je vruchtbaarheid. Ik heb vaak genoeg dames van boven de 40 in de wachtkamer in tranen, die hadden zich niet gerealiseerd dat ze te laat konden zijn. En iemand van 40 of 42 jaar kan alsnog een prachtig kind krijgen hoor, maar de kansen zijn gewoon wat kleiner. En die bewustwording wil ik graag creëren.”

Leefstijl

Wat volgens de fertiliteitsarts opvalt is dat men hun vruchtbaarheid vaak enorm overschat, terwijl 1 op de 6 wensouders te maken krijgt met verminderde vruchtbaarheid. Voorheen was dit aantal nog 1 op de 10, dus het is de afgelopen decennia toegenomen. Als oorzaak wordt vaak stress genoemd, maar dit heeft volgens Grada maar een beperkte invloed. “Je hebt stress-stress en je hebt stress. Kijk, af en toe een beetje stress en adrenaline door je lijf is juist goed voor je. Maar om continu aan negatieve stress te worden blootgesteld – als je bijvoorbeeld geen fijne baan hebt of een burenruzie – is dan weer ongezond. Iets dat knaagt aan je gezondheid knaagt ook aan je eicellen. Stress doet dus wel iets met je, maar niet zo veel als de meeste mensen denken.”

Wat wél een nadelig bewezen effect heeft is een slechte leefstijl. “Roken, alcohol en drugsgebruik is nadelig voor de fertiliteit, maar dat is algemeen bekend. Wat veel mensen niet weten, is dat deze nadelige effecten niet meteen weggaan als je ermee stopt. Als je geboren wordt als meisje draag je de eicellen waar je je hele leven mee moet doen namelijk al bij je.

Mijn tip is dan ook: leef zo gezond mogelijk. Met een hele goede gezondheid kun je de ei- of spermacellen waarschijnlijk niet beter maken, maar we weten wel dat je met een slechte levensstijl – zoals roken – de kansen op een zwangerschap kunt halveren.”

Daarnaast benadrukt Grada dat een combinatie van voeding en beweging belangrijk is voor je gezondheid. Terwijl uit de Nationale Vruchtbaarheidstest blijkt dat de gemiddelde respondent 2 kilo zwaarder is ten op zichtte van het vorige onderzoek, in 2021. “Eenzijdige voeding met te weinig beweging is funest; we bewegen eigenlijk allemaal te weinig. Wat geadviseerd wordt is om elke dag dertig minuten iets hartslag verhogends te doen. En dat kan ook al een half uur stevig wandelen zijn, de ramen lappen of een half uur seks. Ook daar gaat je hartslag namelijk van omhoog.”

Uitkomsten nationale vruchtbaarheidstest

De infographic geeft de resultaten weer van de Nationale Vruchtbaarheidstest. Deze vragenlijst is tussen november 2023 en februari 2024 door 3700 deelnemers ingevuld. Ook de NOS heeft aandacht besteedt aan de uitkomsten van het onderzoek en dat item kun je hier teruglezen.

Download hier de Infographic nationale vruchtbaarheidstest 2024.