Leefstijl & persoonlijke begeleiding

Voeding

Bepaalde voedingsstoffen, vitaminen en mineralen zijn nodig voor een goede ontwikkeling van de eicellen of zaadcellen. Maar te veel of te weinig hiervan is niet goed. Een algemeen advies is: eet zo gevarieerd mogelijk. Als je gezond en gevarieerd eet krijg je alle voedingsstoffen in de juiste hoeveelheid.

Wat kun je aanvullend gebruiken?

• Foliumzuur: bij een gezond dieet krijg je voldoende foliumzuur binnen. Het komt van nature voor in groenten, vooral de groene soorten, volkorenproducten, brood, vlees en zuivel. Vrouwen die zwanger willen worden of zwanger zijn krijgen niet voldoende foliumzuur binnen met hun voeding. Daarom krijgen ze het advies om elke dag 400 microgram foliumzuur te slikken totdat ze 10 weken zwanger zijn. Zij kunnen daarmee het risico op een open ruggetje, hazenlip en gespleten verhemelte bij hun kind verkleinen.
• Vitamine D: deze vitamine is nodig voor sterke botten en tanden. Maar ook de baarmoeder, eierstokken en testikels hebben vitamine D nodig. Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D. Het lichaam kan onder invloed van zonlicht in de huid vitamine D zelf aanmaken. Vitamine D zit ook in eten: vooral in vette vis, en met wat lagere gehaltes in vlees en eieren, uitsluitend voedsel van dierlijke afkomst.

Eet je geen/weinig vlees, kom je niet vaak buiten of smeer je je in met een hoge factor, dan kun je een supplement nemen. Je kunt vitamine D-supplementen kopen in de vorm van druppels, capsules of tabletten bij de apotheek of drogist. Goedkopere huismerken zijn even goed als de duurdere A-merken. Meestal staat op het etiket vitamine D3 (cholecalciferol), en soms D2 (ergocalciferol). Kies bij voorkeur een supplement met vitamine D3, de actievere vorm van vitamine D.

Diëtist, gespecialiseerd in fertiliteit

Een diëtist, gespecialiseerd in fertiliteit, kent de invloed van voeding op hormoonwisselingen. Zij kan je huidige voedingspatroon inventariseren. Daarna kan zij aanpassingen met je bespreken, alsook de haalbaarheid hiervan. Nij Linge werkt nauw samen met enkele gespecialiseerde diëtisten. Redenen om een bezoek aan de diëtist te overwegen:

• BMI tussen 18,5 – 25. Dit is de ideale BMI. Je gewicht/lengte verhouding is wel goed, maar het kan toch zo zijn dat je voedingspatroon onvoldoende is.
• BMI>25: hoe hoger de BMI, des te groter de kans op een onevenwichtig voedingspatroon.
• BMI <18,5: hoe lager de BMI, des te meer het lichaam energie gaat reserveren voor vitale delen zoals hart en hersenen. Een zwangerschap wordt door het lichaam tegengewerkt, omdat dat teveel extra energie zou gaan kosten.
• Vegetarisch/veganistisch dieet: bij een dergelijk dieet mis je bepaalde voedingsstoffen. Het is verstandig om al voor de zwangerschap kennis te hebben van allerlei vervangers.

Vergoeding (algemeen): vanuit de basisverzekering wordt 3 uur per jaar vergoed, afhankelijk van de BMI. Dit valt onder je eigen risico.
Wij werken samen met diëtiste Aileen de Vogel. Haar hart binnen de diëtetiek ligt bij het thema vruchtbaarheid. Lees hier meer over haar praktijk.

Leefstijlcoach

De leefstijlcoach is een professional die mensen begeleidt bij het nemen van de regie over hun gezondheid en welzijn. Doel is dat ze een leven kunnen leiden waar ze zich goed bij voelen, met alle mogelijkheden en beperkingen die ze hebben. De leefstijlcoach gaat expliciet uit van de definitie van positieve gezondheid. De aanpak is gericht op het stapsgewijs aanpassen van het leefpatroon en op het bereiken van een duurzamere verandering van de leefstijl. Belangrijke thema’s zijn voeding, beweging, slaap, stress, energie en vitaliteit en ontspanning. Redenen om een bezoek aan de leefstijlcoach te overwegen zijn:

• Voeding: je kent alle diëten en valkuilen, maar hoe kom je daar uit?
• Beweging: je weet dat het moet, maar…
• Mindset: de vicieuze cirkel van slaap, stress en energie, met name als de kinderwens langer uitblijft

Vergoeding: er is geen vergoeding vanuit de basisverzekering. Mogelijk wel vanuit een aanvullende verzekering. Raadpleeg uw zorgverzekeraar.

Voedingssupplementen

Booming business zijn voedingssupplementen om de zwangerschapskansen te vergroten. De ene is nog beter/duurder dan de andere. Onder het motto ‘Baadt het niet, dan schaadt het niet’ wordt hieraan begonnen. Wees echter voorzichtig:

• Deze middelen worden niet getest zoals geneesmiddelen worden getest. Het is zo onduidelijk wat er naast de supplementen mogelijk nog meer inzit.
• Te weinig is niet goed, maar teveel is ook niet goed. Bij goede gevarieerde voeding krijg je in principe al voldoende binnen
• Voedingssupplementen zijn GEEN vervanging of aanvulling van een ongezonde leefstijl

Sporten en beweging

Iedereen heeft beweging nodig. Sporten versnelt bijvoorbeeld de bloeddoorstroming. Hierdoor krijgen alle organen, dus ook die van de voortplanting, meer voedingsstoffen. Afvalstoffen kunnen sneller worden afgevoerd. Eicellen en zaadcellen kunnen zo optimaal ontwikkelen. Ook voel je je lichamelijk en psychisch fitter, dat geeft meer energie.

Het algemene advies voor iedereen is minimaal 150 minuten per week matig intensieve beweging. Matig intensief bewegen telt mee als je hartslag en je ademhaling iets omhoog gaan, maar waarbij praten mogelijk blijft. Wandelen, fietsen, rustig zwemmen en de wat zwaardere huishoudelijke klussen, zoals ramen wassen of werken in de tuin vallen hieronder. Bij zwaar intensief bewegen ga je zwaarder ademhalen en soms hijgen of puffen. Voorbeelden zijn hardlopen, wielrennen en sporten zoals voetbal en hockey. Het is het beste om de 150 minuten over de week te verdelen, bijvoorbeeld 5 keer een half uur.

Enkele tips:

• Kies activiteiten die je leuk vindt en die je makkelijk kunt inplannen in jullie dagelijks leven.
• Maak er een gewoonte van: lopend of op de fiets naar werk, winkel of (sport)club
• Zorg voor afwisseling als je dat prettig vindt. Bijvoorbeeld de ene dag fietsen en zwemmen, de andere dag wandelen en tuinieren.
• Ga op een vaste tijd bewegen, bijvoorbeeld ’s ochtends of na het eten.
• Je kunt ook afspreken om samen met je partner of met een vriend(in) te gaan sporten.
• Schrijf je in bij een wandel-, fiets- of fitnessclub of bij een sportvereniging.
• Vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld wandelen met bejaarden: een win-win situatie
• Informeer bij de gemeente of het buurthuis naar activiteiten bij jullie in de buurt.

Seks

Een kinderwens kan je seksleven verstoren. Dat kan variëren van helemaal geen seks, of sporadisch of alleen gericht op de kinderwens. Aandacht voor jezelf en elkaar, gunstige leefomstandigheden en adequate seksuele stimulatie kan de zin in seks bevorderen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat plezierige seks positieve gevolgen heeft voor lichaam, psyche en relatie. Bij seks gaat het niet alleen om de kwantiteit (hoe vaak), maar ook om de kwaliteit. Het klinkt als een open deur, maar praten en goed luisteren naar elkaar is van groot belang.

Als de seks niet snel resulteert in een zwangerschap kan seks als ‘moeten’ gaan voelen. Het voelt dat er op vruchtbare dagen ‘verplicht’ moet worden gevreeën. Dat kan ervoor zorgen dat jullie seksuele plezier minder wordt en de zin in vrijen afneemt. En dit kan weer zorgen voor problemen met opwinding en voor vaginale pijnklachten. Mannen kunnen last krijgen van erectieproblemen omdat ze prestatiedruk ervaren en faalangst voelen. Als jullie niet gewend zijn om over seks of seksuele problemen te praten, kan de stress zich opbouwen. Dit kan resulteren in spanningen in bed, maar ook buiten bed. Het is belangrijk dat jullie allebei de ontspanning en opwinding in seks weten te behouden. Dat is namelijk essentieel voor pijnloze seks en erectie. Probeer daarom met elkaar de liefde te blijven bedrijven en te zorgen dat de seks prikkelend blijft. Besef dat er niet één moment in de maand is dat je zwanger kunt worden, té strak met het schema omgaan kan onnodige spanningen geven. Overleg dit gerust met je behandelend arts: seksuele problemen komen vaker voor dan je denkt.

Seks is een breed begrip en mag zo vaak als jullie willen. Geslachtsgemeenschap met zaadlozing is een van de vele varianten wat we verstaan onder het brede begrip seks. Voor de spermakwaliteit zou 2-4 x per week en zaadlozing ideaal zijn, dus om de andere dag.

In principe kan iedere zaadlozing in de vagina rondom de eisprong voor een zwangerschap zorgen. Als je wat langer op een zwangerschap moet wachten is het logisch dat je begint te twijfelen aan de techniek of de houding. Om het de zaadcellen wat gemakkelijker te maken is de missionarishouding de meest voor de hand liggende manier. Het sperma kan dan niet direct uit de vagina lopen. Zo krijgen de zaadcellen langer de tijd om door de baarmoederhals te zwemmen. Als de vrouw dan ook nog 10-15 minuten blijft liggen, krijgen de zaadcellen helemaal goed de tijd. Het is heel normaal als er daarna toch nog wat vocht naar buiten komt.

Seksuoloog
Problemen met seks kunnen een lichamelijke of een psychische oorzaak hebben. Een geregistreerd seksuoloog NVVS is gespecialiseerd in het behandelen van seksuele problemen. Voorbeelden van de diverse seksuele problemen zijn pijn bij het vrijen, erectieproblemen, geen zin of teveel zin in seks (seksverslaving), moeite om opgewonden te worden, orgasmeproblemen, verschil in seksueel verlangen in partners en vreemdgaan. Wij werken samen met seksuoloog Astrid Kremers. Vind hier meer informatie over haar praktijk.

Nieuw is de wandelseksuoloog. Tijdens het wandelen kan een gesprek over seksualiteit namelijk makkelijker zijn dan zittend in een praktijkruimte met direct oogcontact.

Vergoeding: er is geen vergoeding vanuit de basisverzekering. Mogelijk wel vanuit een aanvullende verzekering. Raadpleeg je zorgverzekeraar.

Roken

Roken en gezondheid staan lijnrecht tegenover elkaar. Het vervelende van roken is, dat het een zogenaamde ‘silent killer’ (sluipmoordenaar) is. Heel lang heb je nergens last van, denk je dat iedereen overdrijft over de gevaren, maar intussen worden alle systemen in het lichaam aangetast. Jullie onvervulde kinderwens is vaak de eerste gezondheidsklacht. Niet alleen de eicellen en zaadcellen worden aangetast, maar ook de baarmoeder, de eileiders en de zaadleiders.

Roken halveert de kans op zwangerschap. Als je stopt met roken, verdubbel je zelf al je kansen! Andere voordelen van stoppen met roken: een gezonder kind, minder kans op een miskraam of buitenbaarmoederlijke zwangerschap en minder fertiliteitsbehandelingen. Ook ga je ongeveer 4-5 jaar later in de overgang. Dit kan belangrijk zijn voor een eventueel tweede kind.

Deze voordelen krijg je niet direct. Ongeveer 6 maanden na het stoppen zijn je kansen gelijk aan niet-rokers.

Er zijn diverse vormen van hulp bij het stoppen met roken zoals nicotinevervangers, medicatie en begeleiding.

Stoppen-met-roken programma’s worden vanuit de basisverzekering vergoed. Het gaat dan om begeleiding waarvan aangetoond is dat deze werkt. Overleg met je eigen zorgverzekering over de vergoedingsmogelijkheden.

Alcohol

Het is niet onomstotelijk bewezen, maar er zijn aanwijzingen dat alcoholgebruik bij zowel de man als de vrouw de zwangerschapskansen afnemen en de kans op een miskraam vergroot wordt. Om ethische redenen is wetenschappelijk onderzoek hiernaar niet mogelijk.
Zelfstandig stoppen zonder begeleiding is mogelijk. Soms is professionele hulp nodig.

Professionele hulp kan bestaan uit:

• gesprekken met een hulpverlener
• deelname aan gespreksgroepen
• het doorlopen van een internetprogramma
• opname in een verslavingskliniek
• een combinatie van deze mogelijkheden

Bespreek samen met je behandelend arts wat de mogelijkheden zijn.

Wanneer je hulp nodig hebt om van je verslaving af te komen, dan worden de kosten hiervoor volledig vergoed door de zorgverzekering. Dit geldt ook voor een opname in een kliniek.

Drugs

Drugs en zwangerschap is absoluut geen goede combinatie. Het embryo, de foetus en later het kind kunnen ernstig beschadigd worden door drugsgebruik. Ook de eicellen en de zaadcellen kunnen beschadigd raken. Bij paren die zwanger willen worden komt wiet en XTC het meeste voor. Vanwege de illegaliteit van drugs kan er geen wetenschappelijk onderzoek worden gedaan. Echter uit de praktijk zien we een negatieve uitwerking op de vruchtbaarheidshormonen bij zowel de man als de vrouw. De beweeglijkheid van de zaadcellen en de ontwikkeling van de eicel gaan achteruit.

Zelfstandig stoppen zonder begeleiding is moeilijk, maar niet onmogelijk.
Vaak is professionele hulp nodig. Professionele hulp kan bestaan uit:

• gesprekken met een hulpverlener
• deelname aan gespreksgroepen
• het doorlopen van een internetprogramma
• opname in een verslavingskliniek
• een combinatie van deze mogelijkheden

Bespreek samen met je behandelend arts wat de mogelijkheden zijn.

Wanneer je hulp nodig hebt om van je verslaving af te komen, dan worden de kosten hiervoor volledig vergoed door de zorgverzekering. Dit geldt ook voor een opname in een kliniek.

Medicatie

Geef altijd door aan je behandelend arts welke medicatie je gebruikt. Dit kan medicatie zijn die je voorgeschreven krijgt, maar ook de niet voorgeschreven.

Sommige medicatie heeft geen enkele invloed op je zwangerschapskansen, terwijl andere miskramen of ernstige afwijkingen kunnen veroorzaken. Samen met je behandelend arts kan er dan naar de mogelijkheden gekeken worden.

Emoties en stress

De meeste stellen worden zwanger binnen een jaar onbeschermd vrijen. In de loop van dat jaar ervaren sommige van hen al stress omdat het voor hun gevoel niet (snel genoeg) lukt. Ze beginnen zich al zorgen te maken. Hoewel het niet prettig is om stress te hebben, heeft dit volgens onderzoeken weinig invloed op de kans om zwanger te worden. Een vruchtbaarheidsbehandeling is voor het stel dat dit ondergaat vaak heftig. In de meeste gevallen brengt dit een bepaalde mate van stress met zich mee.

Teamwork
In het algemeen praten vrouwen gemakkelijker over problemen. Ze zoeken vaak iemand of iets (forum, websites) om hun gevoelens te delen. Mannen komen dikwijls zakelijker over en focussen op de noodzakelijke informatie om een beslissing te nemen. Voor vrouwen lijkt het dan of mannen niet geïnteresseerd zijn of de problemen negeren.

Door deze verschillen te erkennen kun je misverstanden vermijden en elkaar blijven respecteren. Jullie hebben hetzelfde doel. Om dat doel te bereiken hebben jullie elkaar hard nodig, niet alleen fysiek, maar ook mentaal en emotioneel. Samen ben je sterker.

Piekeren
In het algemeen piekeren vrouwen veel: kan ik wel? Kan ik niet? Zal ik wel? Zal ik niet? Omgaan met piekeren kun je leren. Piekeren is het zoeken naar een antwoord op een vraag. De ene keer kun je zelf actief iets doen aan het antwoord, de andere keer niet. Als je er niets aan kunt doen, dan heeft piekeren geen zin meer. Voorbeeld: Hoe los ik het wereldwijde plastic probleem op? Dat gaat je niet lukken. Als je het kleiner maakt: hoe verbruik ik minder plastic? kun je wel actief iets doen.

Lastiger zijn de twijfelvragen. Zullen we wel of niet die vakantie plannen? Zal ik wel of niet een andere baan nemen? Zullen we wel of niet doorgaan met de behandelingen? Soms helpt het dan om de voor- en nadelen letterlijk op een rijtje te zetten en daarna kijken wat het zwaarste weegt.

‘Zal er ooit een zwangerschap komen?’ Niemand kan je hierop antwoord geven. Wel kan er een kansberekening worden gemaakt. Deze vraag heb je bij je behandelteam neergelegd. Het team denkt na over de meest optimale begeleiding voor jullie.